Heeft sport effect op je mondgezondheid?

Een wielrenner en een mondhygiënist lijken in eerste instantie weinig met elkaar te maken te hebben. Toch is er wel degelijk een logisch verband. Sporten, de kwaliteit van je gebit en zelfs de kwaliteit van je algehele gezondheid hebben namelijk invloed op elkaar. Zo publiceerde het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde in 2008 al een uitgebreid onderzoek over de gevolgen voor je gebit bij een verlaagde speekselvloed door inspanning. Een interessant onderwerp dat zeker aandacht verdient, helemaal nu steeds meer mensen werken aan een gezondere lifestyle. Om meer over dit onderwerp te weten te komen heb ik bij mondhygiëniste Annemieke Cremers en oud-profwielrenner Henk Lubberding aan de bel getrokken.

Om maar gelijk met de deur in huis te vallen, vraag ik Annemieke Cremers wat het verband is tussen inspanning en de gezondheid van je mond. Hoe zit dit precies?

“Je speeksel is de beschermfactor voor je tanden en het zorgt ervoor dat alle processen in je mond goed verlopen. Tijdens het sporten loopt je speekselproductie terug, met als gevolg een droge mond en dus een verminderde bescherming van je gebit. Wanneer je op die momenten suiker binnenkrijgt door bijvoorbeeld sportdrankjes, maar ook door een banaan of boterham, ontstaat er een zuuraanval in je mond. Normaal gesproken neutraliseert je speeksel dit weer, maar op momenten van inspanning krijgt het zuur dus de kans om je glazuur, het beschermlaagje om je tanden, aan te tasten. Als dit proces zich maar vaak genoeg herhaalt, leidt het tot gaatjes en ontstekingen.”

Zijn er naast de gevolgen voor de mond ook effecten op de rest van het lichaam?

“Ja, die zijn er zeker. Je kunt ook ontstekingen ontwikkelen aan het tandvlees of gingivitis. Je lichaam is dan constant bezig om die ontsteking weg te werken. Wanneer dit chronisch wordt gaat het lichaam op den duur cellen afbreken. Niet alleen tandvlees cellen, maar ook bot cellen. Dit kan lijden tot millimeters botverlies met de jaren, ook wel parodontitis genoemd.”

Denk ik goed bezig te zijn door regelmatig te sporten en in plaats van een koekje een banaan te nuttigen voor of na het sporten, blijkt dat dus eigenlijk minder gezond te zijn dan ik dacht. Of zie ik het nu verkeerd?
“Ja en nee. Wanneer je veel sport zul je meer en ook anders gaan eten dan iemand die niet sport. Zo heeft je lichaam meer koolhydraten nodig voor voldoende energie. Maar dat betekent ook dat je dus meer suikers binnen krijgt, wat weer effect heeft op je mondgezondheid. Op zich is dit niet erg, mits je je bewust bent van wat er in je mond gebeurt en daar aandacht aan besteed, ben je heel gezond bezig. Net als dat je je lichaam fit maakt door regelmatig te bewegen en gezond te eten, houd je je mond gezond door goede verzorging.”

Regelmatig een bezoekje brengen aan de tandarts en mondhygiënist is dus zeker geen overbodige luxe. Maar kunnen we een speekseltekort ook voorkomen?

“Ja, door voldoende water te drinken, houd je de mond vochtig. Ook neutraliseert water de zuren die ontstaan door suikers.“

Tip: Regelmatig kauwen op suikervrije kauwgom stimuleert de speekselklieren. blue®m kauwgom bevat tevens xylitol, wat het ontstaan van gaatjes tegengaat en de speekselafgifte bevordert.

 Hoe kan het dat er over het algemeen veel aandacht is voor gezondheid, maar de mondgezondheid daar weinig in naar voren komt?

“Vooral een gebrek aan informatie en voorlichting is het probleem. Gezondheid gaat vooral over voeding en training, zelden gaat het over het gebit. Wat betreft de mondgezondheid denken mensen in termen van pijn of geen pijn. Daar tussenin zit niets, terwijl dat juist een gebied is wat van belang is voor je algehele gezondheid. Wanneer je kiespijn of een andere ontsteking hebt ben je al te laat. Door met enige regelmaat de tandarts of mondhygiënist te bezoeken, weet je hoe het is gesteld met je gebit. Ik vraag bijvoorbeeld hoe vaak iemand sport en in welke mate, en wat er zoal gegeten wordt. Daar kan vervolgens op ingespeeld worden door de juiste informatie en behandeling te verstrekken. Maar mensen moeten uiteraard zelf die stap zetten richting de tandarts of mondhygiënist, juist wanneer je werkt of wil werken aan een gezondere lifestyle.”

In tegenstelling tot de minimale aandacht die er in de sportwereld is voor de mondgezondheid van sporters, is oud-profwielrenner Henk Lubberding daar zeer alert op bij de fietsers die hij nog traint. 

Kun je uitleggen waarom jij wel aandacht hebt voor mondgezondheid?

“Door een valpartij met mijn fiets tijdens een tour in 1976, brak ik mijn onder -en bovenkaak en een aantal tanden. Destijds hebben ze dat redelijk opgelapt, maar na zo’n drie jaar ontstonden er klachten. Ik presteerde minder en mijn lichaam herstelde slecht tussen inspanningen door. Na verschillende onderzoeken stelden deskundigen uiteindelijk vast dat de slechte conditie van mijn gebit leidde tot de lichamelijke klachten. Na meerdere behandelingen, operaties en gebruik van de producten van blue®m ben ik weer de oude geworden. Door dit alles ben ik gaan inzien hoe belangrijk een goede mondgezondheid is. Het regelmatig bezoeken van een tandarts of mondhygiënist en het gebruik van de juiste verzorgingsproducten is essentieel. Dit probeer ik dan ook over te brengen op sporters van vandaag de dag.”