Theo Breedveld over lichen planus

Lichen planus is een ziektebeeld waar nog veel onbeantwoorde vragen over zijn. Theo Breedveld is uitgegroeid tot autoriteit op het gebied van deze ziekte. Hij is tandarts in het ziekenhuis Rivierenland in Tiel en tevens lid van de Lichen Planus Vereniging, zowel in Nederland als internationaal. Daarnaast houdt hij zich bezig met homeopathie en acupunctuur. WIj spraken Theo over zijn ervaringen met lichen planus.

Hoe bent u er bij gekomen om u te gaan verdiepen in lichen planus?

Twee jaar geleden las ik een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde. Het artikel ging over het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem, waar ze lichen planus behandelden op een nieuwe wijze. Ze gebruiken bleeklepels gevuld met corticosteroïdenzalf en daar boekten ze erg goede resultaten mee. Destijds had ik ook patiënten met heftige lichen planus onder behandeling, waarbij niets hielp. Toen ik het artikel in het NTvT las, dacht ik: dat kan ik ook! Toen is het balletje gaan rollen..

Hoe vaak komt lichen planus voor?

Lichen planus is een auto-immuunziekte waarvan de oorzaak onbekend is. Wel heeft het een duidelijke omschreven ziektebeeld. 1 á 2 procent van de bevolking heeft lichen planus, waarvan meer vrouwen dan mannen. De meeste mensen hebben het ook in de mond (het kan overal op de huid voorkomen, red.).

Waardoor wordt lichen planus veroorzaakt?

Recentelijk is er een artikel gepubliceerd van prof. Albert Feilzer en dr. Joris Muris waaruit blijkt dat metalen een auto-immuunreactie veroorzaken die lijkt op lichen planus. De metalen in de mond zorgen er voor dat afweercellen geactiveerd worden zo wordt de auto-immuunreactie geïnduceerd. Dit komt overeen met een ervaring die ik lang geleden had met een patiënt. Hij kreeg ineens orale lichenoïde laesies na het plaatsen van zijn frameprothese.
Lichen planus is een reactie door activiteit van de cytotoxische T-lymfocyten of CD-8 cellen. Dit zijn cellen die normaliter in actie komen bij een virusinfectie en bij kanker. Wat doen deze cellen op de plek van een lichen planus laesie? Hiervoor is nog geen bewijs en daar is meer onderzoek voor nodig. Helaas gebeurt er in de Nederlandse onderzoekswereld niet zoveel omtrent lichen planus. Het zou mooi zijn als daar verandering in komt…

Wordt er in het buitenland meer onderzoek gedaan?

In China onderzoeken ze meer, specifieker en op celniveau. Hieruit bleek dat patiënten met lichen planus een bepaalde stam van een virus bij zich dragen: het cytomegalie virus. Dit virus is vergelijkbaar met het herpesvirus: het komt op bij periodes van stress en bij een verminderde weerstand. Jammer genoeg is er nog maar één artikel gepubliceerd en verder is het nog nergens onderzocht. Het lijkt mij heel interessant als er meer onderzoek naar wordt gedaan.

Hoe kun je het cytomegalie virus bestrijden?

Ik kan me voorstellen dat wanneer mensen een kleine laesie hebben, je er een antiviraal middel zoals Zovirax of blue®m op kunt smeren. Een cel die met een virus besmet is moet door middel van apoptose kapot gemaakt worden en vervolgens kan het gaan herstellen. Antivirale middelen bestrijden het virus en versterken de afweercellen en de apoptose.

Wat zijn uw ervaringen met het behandelen van lichen planus?

Het standaardprotocol is dat mensen met lichen planus corticosteroïden toegediend krijgen. In de Richtlijn Lichen Planus staat beschreven dat corticosteroïden het enige werkzame middel is. Door lepels te gebruiken, verspreidt de zalf zich niet. Dit is fijn, want je wilt het liever niet in je lichaam hebben. Corticosteroïden en anti-malariamedicatie (Plaquenil, red.) onderdrukken de afweerreactie van het lichaam waardoor de klachten verminderen. Echter, dit is een tijdelijke remedie.

Wat is de werking van zuurstof bij lichen planus?

Bij lichen planus valt het lichaam zichzelf aan: de cytotoxische T-cellen maken de huidcellen kapot. Op het moment dat je zuurstof aanbrengt, worden de afweercellen actiever en gaan er juist meer huidcellen kapot. Eigenlijk is het dus zo dat hoe sterker je het afweersysteem maakt, hoe erger de lichen planus wordt.

Heeft u ervaring met het gebruik van blue®m?

Bij sommige lichen planus patiënten helpt blue®m wel, bij anderen niet. Het is net als acupunctuur: het is persoonsafhankelijk en je kunt het moeilijk vertalen naar iets wetenschappelijks. Ik heb mensen behandeld volgens acupunctuur en je ziet dat mensen opknappen. Maar als je me vraagt: wat is er nou eigenlijk gebeurd? Ik heb geen idee.

Ik heb meerdere keren ervaren dat de lichen planus verergerde door gebruik van blue®m omdat het de afweerreactie versterkte. Op de lange termijn zou blue®m mogelijk wel goed kunnen helpen maar hiervoor is onderzoek nodig. In ieder geval dien je het niet te combineren met corticosteroïden of Plaquenil. De ene versterkt de afweerreactie en de ander onderdrukt: dan heb je uiteindelijk geen resultaat.

Wat is uw hoop voor de toekomst?

Het blijft een moeilijk verhaal en dat maakt lichen planus zo interessant. Mijn hoop is, dat er meer onderzoek wordt gedaan naar deze aandoening. Het zou mooi zijn als een Nederlandse universiteit zich er meer in gaat verdiepen. Ondanks dat maar 1 tot 2 procent van de mensen deze aandoening heeft, hebben deze mensen wel recht op een goede behandeling. Op dit moment is die er gewoon nog niet.